Als er in een overleg veel en tegenstrijdige belangen spelen, is het prettig om een onafhankelijk persoon dat overleg te laten leiden. Een onafhankelijk voorzitter houdt zich vooral bezig met het goed verlopen van het proces en het gesprek dat aan tafel plaatsvindt.
Als partijen geef je de regie op dat overleg uit handen. Dat heeft als groot voordeel dat de partijen aan tafel zich kunnen concentreren op de inhoud. En de voorzitter er zorg voor draagt dat er een goede balans in inbreng is van alle partijen.
Een onafhankelijk voorzitter zal goed letten op een zorgvuldig proces: zijn alle meningen en belangen gedeeld en over en weer erkend; liggen alle opties op tafel en zijn ze serieus behandeld; is er voldoende ruimte voor overleg met de achterban? Voor een organisatie, die dagelijks te maken heeft met de inhoudelijke materie, is het soms moeilijk om te begrijpen dat ‘buitenstaanders’ niet zo snel alles op een rijtje kunnen hebben en kunnen schakelen. Het lijkt daardoor of er vertraging in het proces optreedt. Aan de voorkant van de besluitvorming is dat ook zo. Maar als er een besluit genomen is dat gezamenlijk tot stand is gekomen, verloopt het proces na het besluit heel veel sneller.
Beleidsmiddeling
Een bijzondere vorm van onafhankelijk voorzitter is die van beleidsbemiddelaar. Als de overheid een plan wil ontwikkelen waar veel weerstand tegen bestaat en waar de kans op een impasse groot is kan beleidsbemiddeling uitkomst bieden. Voorwaarde is dat partijen (verdere) escalatie willen voorkomen en er samen uit willen komen.
Botsende partijen zijn van elkaar afhankelijk om het probleem op te lossen. In een beleidsbemiddeling worden partijen geprikkeld om te denken vanuit belangen in plaats van standpunten. Om toekomstgericht te denken en creativiteit de ruimte te geven.
Beleidsbemiddeling is meestal een traject van een aantal maanden, waarbij de beleidsbemiddelaar een actieve rol vervult. Een onafhankelijk procesbegeleider/ voorzitter met verstand van de inhoud.
Een beleidsbemiddeling is altijd maatwerk maar kent in grote lijnen zes fasen:
- De conflictanalyse o.b.v. aparte gesprekken met partijen
- Starten van het gezamenlijk proces
- In kaart brengen van het conflict
- Brainstormen over oplossingen
- Onderhandelen en besluitvorming
- Sluiten van een overeenkomst
Door dit proces stapsgewijs, open en eerlijk met de stakeholders te doorlopen kan de beleidsbemiddelaar tot mooie, gezamenlijke oplossingen komen.
Arike Tomson is, naast MfN-registermediator, gecertificeerd beleidsbemiddelaar. Zij heeft lang binnen de overheid gewerkt en veel complexe situaties onder handen gehad.
Judith Bos heeft als jurist, als beleidsmedewerker van de Rijksuniversiteit Groningen en als MfN-registermediator regelmatig te maken met complexe beleidsmatige zaken.
Contact